Gender bias blijkt zelfs in de 21e eeuw nog steeds een probleem waar nog niet mee is afgerekend. In deze blogpost licht ik uit hoe gender bias zich in verscheidene vormen nog dagelijks voordoet en hoe het effect hiervan verder reikt dan enkel op het niveau van de individu.

Wat is gender bias?

Gender bias - of in het Nederlands gendervooroordelen - is het geven van de voorkeur aan een persoon gebaseerd op hun gender. Het is het bewust of onbewust hebben van een vooroordeel over welk gender past bij een bepaald beroep, sport, hobby, kleur, kledingstijl, noem maar op.

Kijk bijvoorbeeld naar de “Heineken: Cheers to All” reclame. In deze reclamecommercial uit 2020 beeldt de bierproducent op een luchtige manier uit hoe gender bias in het dagelijks leven voorkomt. In de reclame worden enkele situaties getoond waarin een ober bijvoorbeeld automatisch een biertje aan de man aanbiedt en een cocktail aan de vrouw, waarbij de twee dan met een lach van drankje wisselen. Deze alledaagse situatie zal bij velen wel bekend voorkomen. Omdat het vooroordeel bestaat dat bier drinken mannelijk is waardoor het biertje vast voor de man zal zijn en dat een cocktail drinken vrouwelijk is en dat deze daarom voor de vrouw zal zijn.

Nou is dit een vrij onschuldig voorbeeld van gender bias. Maar ook opmerkingen of gebaren die vrij onschuldig lijken, kunnen in het onderbewustzijn van een persoon al effect uitoefenen. Zeker als deze gaan over de vaardigheden en kennis van een persoon als het aankomt op het vakgebied waarbinnen deze werkzaam is.

Gender bias in de technische sector

Binnen Avanade wordt er veel aandacht geschonken om iedereen te voorzien van een gelijke en inclusieve werkplek, iets dat bij veel bedrijven nog niet het geval is. In de technische sector is gender bias tegen vrouwen namelijk nog een groot issue. Dit manifesteert zich in verschillende vormen van genderdiscriminatie.

Om een paar voorbeelden te noemen:

• Vrouwen in de technische sector verdienen vaak minder salaris voor het vervullen van dezelfde rol, met dezelfde hoeveelheid ervaring, in dezelfde stad als een man.
• Er zijn aardig wat bedrijven waar een zogeheten ‘Bro Culture’ bestaat. Deze vrouwonvriendelijke werkcultuur komt voor bij bedrijven die veelal bestaan uit mannen, waarbij veel medewerkers ook geloven dat vrouwen puur worden aangenomen voor de diversiteit van het bedrijf.
• Een vrouwelijke uitstraling (make-up, sieraden, los haar, vrouwelijke kleding) levert voor vrouwen vaak de reactie op dat ze er niet uit zien als een programmeur. Daarbij krijgt het vertonen van gedrag dat niet past bij het vrouw-zijn, vaak ook een negatieve reactie. Zo wordt dominant of assertief gedrag als ‘fel’ of ‘boos’ gezien, terwijl ditzelfde gedrag bij mannen een andere reactie krijgt.
• Wanneer het aankomt op het uitdelen van promoties en banen wordt er nog vaak (al dan niet onbewust) de voorkeur gegeven aan mannen, zelfs als de vrouw beter gekwalificeerd is voor de positie.

Het effect van gender bias

Wanneer iemand nagenoeg dagelijks te maken krijgt met genderdiscriminatie als gevolg van gendervooroordelen, dan begint dat ergens toch te accumuleren. Als schepjes zand komt elke grappig bedoelde, onbewuste of ‘oeps die ontglipte me’ opmerking toch ergens terecht. Die promotie of baan die naar een ander gaat terwijl deze persoon minder gekwalificeerd is, dat idee waar pas naar wordt geluisterd als een ander er mee komt; het stapelt zich allemaal op. Tot het collectief van al deze schepjes zand een heuse berg kan vormen.

Een berg vol onzekerheid over vaardigheden, frustraties over ongelijke doorgroeimogelijkheden, terughoudendheid om vol te participeren en een gevoel van niet thuishoren draag je dan allemaal mee. Leg dit naast een sterke onder representatie van vrouwen en je hebt één van de grootste redenen te pakken waarom veel vrouwen zich niet wagen aan de technische sector of hier op den duur weggaan.

Dit betekent dus dat gender bias naast het negatieve effect op individuen, ook direct bijdraagt aan het tekortschieten van de technische sector als het aankomt op genderdiversiteit. Dit is een probleem. Ook omdat het met de dag duidelijker wordt hoe belangrijk diversiteit op de werkplek is.

Het belang van genderdiversiteit

Genderdiversiteit in een organisatie is belangrijk om verschillende redenen:

• Een balans in genderdiversiteit binnen een bedrijf zorgt voor een toename in innovatie doordat er meer perspectieven en denkwijzen worden gecombineerd.
• Ook blijkt uit onderzoek dat teams die bestaan uit zowel mannen als vrouwen over het algemeen een betere samenwerking en meer productiviteit ervaren dan teams die alleen bestaan uit mannen.
• Diversiteit heeft daarmee ook effect op de winstgevendheid van een bedrijf. Het bleek zelfs dat bedrijven 21% meer kans hebben om bovengemiddelde verdiensten te behalen in het geval er vrouwen in executive teams zitten.

Kortom: er valt nog veel te doen

Gender bias in het werkveld heeft dus niet alleen effect op een individu, maar ook op het bedrijf en zelfs op hele sectoren. Bedrijven in sectoren waar meer gender bias bestaat ervaren namelijk minder diversiteit; wat weer effect heeft op innovatie, samenwerking, productiviteit en zelfs de verdiensten van het bedrijf.

Het wordt dus hoog tijd dat we afrekenen met gender bias en het kettingeffect dat het met zich meebrengt. Veel bedrijven investeren hier al actief in door zich te richten op het bevorderen van de genderdiversiteit en voor bewustzijn als het aankomt op unconscious bias en/of gender bias onder hun personeel. Maar er valt nog veel te doen.

Help je ook mee? Durf het uit te spreken als jij gender bias ervaart of ziet. Zo nemen we gezamenlijk geen genoegen meer met “trek het je niet aan” en laten we gender bias waar het hoort: in het verleden.